İSTANBUL'DA DEPREM YAŞANDIĞINDA NE İLE KARŞILAŞILACAK?
2020 yılında şu ana kadar
dünyada 6,5 büyüklüğünün üzerinde 27 deprem yaşandı. Gerçekleşen depremlerde en
çok can kaybı Türkiye’de yaşandı. 23 Haziran 2020 tarihinde Meksika’da meydana
gelen 7,4 büyüklüğündeki depremde 10 kişi yaşamını yitirdi. 17 Temmuz 2020
tarihinde ise Papua Yeni Gine’de 7 büyüklüğünde deprem meydana gelmiş, 1 kişi
yaşamını yitirmişti. 6,5 ve 6,9 büyüklüğü arasındaki depremler incelendiğinde
can kaybı yaşanan tek deprem, 18 Ağustos 2020’de Filipinler’de 2 kişinin
yaşamını yitirdiği deprem oldu. Japonya, Şili, Endonezya, Yunanistan, Solomon
Adaları ve Amerika’da gerçekleşen 6,5 ve 6,9 arasında meydana gelen depremlerde
ise can kaybı yaşanmadı.
OECD’nin yayınladığı “Hükümetlere Bakış 2017” başlıklı raporunda, hükümetlerin veya devletlerin risk yönetimi ve iletişimi konusundaki çalışmalara ayrılmış. Raporda, ülkelerde son dönemlerde yaşanan doğal veya doğal olmayan felaketler yer alıyor.
OECD raporuna göre, bir
olayın felaket olarak sayılabilmesi için 10 ya da daha fazla insanın hayatını
kaybetmesi, 100 ya da daha fazla insanın yaşanan olaydan etkilenmesi, yaşanan
olaydan sonra olağanüstü hâl ilan edilmesi veya uluslararası yardım talep
edilmesi gerekiyor. Bu kriterler değerlendirildiğinde, felaketlerin yılda
ortalama sayılarına bakıldığında ABD’nin ilk sırada olduğu görülüyor. ABD’yi
Meksika, Japonya ve Türkiye takip ediyor.
Yaşanan bu doğal veya insan eliyle oluşan felaketlerin ülke ekonomilerine verdikleri zarar da yüksek. OECD’nin raporundaki 1995-2015 yıllarını kapsayan verilere göre bu tarz felaketlerin zararlarının GSYH’ye oranı açısından en kötü durumda olan ülke Yeni Zelanda. Yeni Zelanda’nın ardından Şili, Japonya, ABD ve Türkiye gelmekte.
İSTANBUL’DA DEPREM YAŞANDIĞINDA NE İLE KARŞILAŞILACAK ?
İstanbul Büyükşehir
Belediyesi, “İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi
Projesi” kapsamında Boğaziçi Üniversitesi ile deprem tahmin raporu
hazırlanmıştı. Yayınlanan raporda, 7,5 büyüklüğündeki bir senaryo depreminden
yola çıkarak 15 farklı senaryo yazıldı. Bu deprem senaryosunda oluşabilecek
muhtemel bina hasar, can kaybı, yaralı sayısı ve altyapı hasarları tahminlerini
içeriyor.
7,5 büyüklüğündeki bir
depremde İstanbul’daki binaların ortalama %12,6’sının orta, %2,9’unun ağır ve
%1,2’sinin çok ağır hasar görmesi bekleniyor. Ortalama %57,5’nin ise hasar
görmeyeceği tahmin ediliyor. Yapılan hesaplamalara göre, İstanbul’da senaryo
depremi sonrasında 25 milyon ton ağırlığında bir enkaz ortaya çıkabilir.
Yapısal hasarlara bağlı olabilecek mali kayıpların ortalama 68 milyar TL olması
ihtimaller arasında.
7,5 büyüklüğünde bir
depremin gerçekleşmesi ihtimalinde, eğer bu deprem gece meydana gelirse
ortalama 14.148 kişi yaşamını kaybedebilir. Depremin gündüz olması halinde
beklenen ortalama can kaybı 12.418. Deprem gece saatlerinde gerçekleşir ise
8.088 kişinin, gündüz saatlerinde gerçekleşirse 7.446 kişinin ağır yaralanması
bekleniyor. (Gündüz saati 14.00’a göre hesaplanmıştır.) 7.5 büyüklüğünde bir
depremin olması ihtimalinde yaklaşık 2 milyon kişiye tekabül eden 640.000 hanelik
acil barınma ihtiyacının ortaya çıkabileceği tahmin ediliyor.
Özellikle tek ve çift
şeritli yolların bulunduğu tarihi yarımadada Fatih ilçesine komşu ilçelerde
Beyoğlu, Şişli, Alibeyköy, Zeytinburnu, Bayrampaşa ve Esenler gibi ilçelerde
tek ve çift şeritli yolların bina hasarlarına bağlı olarak kapanabileceği ön
görülüyor.
İGDAŞ istasyonlarının
%40’ının ise ağırlıklı olarak orta olmak üzere orta ve daha üst seviyede
hasar görmesi bekleniyor. İSKİ su şebekesinde senaryo depreminde 463
noktada, atık su şebekesinde ise 1045 noktada onarım ihtiyacı oluşabilir.
İstanbul elektrik şebekesi nakil hatlarının %95’inin senaryo depremini
hasarsız veya hafif hasarlı durumda atlatması bekleniyor.